Đau lưng là căn bệnh thường gặp ở người già. Tuy vậy với sự trẻ hóa của các loại bệnh về xương khớp hiện nay, không ít người trẻ mới qua 30 tuổi đã bị đau lưng dai dẳng.

Những lý do phổ biến gây đau lưng bao gồm căng cơ, tổn thương đĩa đệm và một số tình trạng bệnh lý chẳng hạn như vẹo cột sống và loãng xương. Các lựa chọn để điều trị bao gồm chườm ấm hoặc lạnh, châm cứu và dùng thuốc.

Đau lưng có thể do chấn thương, vận động mạnh và một số tình trạng y tế khác. Nó có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi và vì những lý do khác nhau. Khi mọi người già đi, khả năng bị đau lưng dưới tăng lên do các yếu tố như nghề nghiệp trước đây và bệnh thoái hóa đĩa đệm.

Đau vùng lưng thường sẽ chia làm hai phần là đau lưng trên có thể do rối loạn động mạch chủ, khối u ở ngực hoặc viêm cột sống.

Đau lưng dưới có thể liên quan đến xương cột sống thắt lưng, đĩa đệm giữa đốt sống, dây chằng quanh cột sống và đĩa đệm, tủy sống và dây thần kinh, cơ lưng dưới, cơ quan nội tạng vùng bụng và xương chậu hoặc vùng da xung quanh vùng thắt lưng.

Nguyên nhân gây đau lưng

Lưng của con người bao gồm một cấu trúc phức tạp gồm các cơ, dây chằng, gân, đĩa đệm và xương phối hợp với nhau để hỗ trợ cơ thể và cho phép con người di chuyển thăng bằng dễ dàng.

Các đoạn của cột sống được đệm bằng các miếng đệm giống như sụn gọi là đĩa đệm.

Vấn đề với bất kỳ thành phần nào trong số này đều có thể dẫn đến đau lưng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đau lưng nguyên nhân là không rõ ràng. Cơn đau xảy ra có thể do căng thẳng, tình trạng bệnh lý hoặc tư thế sai, cùng nhiều nguyên nhân khác.

Các nguyên nhân thường gặp của chứng đau lưng là:

• 🔸căng cơ hoặc dây chằng
• 🔸co thắt cơ
• 🔸căng cơ
• 🔸đĩa đệm bị hỏng
• 🔸chấn thương, gãy xương hoặc té ngã

Căng cơ

Các hoạt động có thể dẫn đến căng cơ hoặc co thắt bao gồm:

• 🔸nâng cái gì đó không đúng cách
• 🔸nâng một cái gì đó quá nặng
• 🔸thực hiện một chuyển động đột ngột

Vấn đề về kết cấu

Một số vấn đề về cấu trúc cũng có thể dẫn đến đau lưng:

Đĩa đệm bị vỡ: Mỗi đốt sống ở cột sống được đệm bởi các đĩa đệm. Nếu đĩa đệm bị vỡ sẽ tạo thêm áp lực lên dây thần kinh, dẫn đến đau lưng.

Đĩa đệm bị phồng lên: Cũng giống như tình trạng vỡ đĩa đệm, đĩa đệm bị phồng lên có thể gây thêm áp lực lên dây thần kinh.

Đau thần kinh tọa: Cơn đau nhói lan từ mông xuống phía sau chân. Điều này có thể xảy ra khi một đĩa đệm phồng lên hoặc thoát vị đè lên dây thần kinh hoặc khi một cơ đẩy đặc biệt lên dây thần kinh tọa.

Viêm khớp: Viêm xương khớp có thể gây ra các vấn đề với khớp ở hông, lưng dưới và các khu vực khác trên cơ thể. Trong một số trường hợp, không gian xung quanh tủy sống bị thu hẹp lại. Các chuyên gia y tế gọi đây là chứng hẹp ống sống.

Cột sống cong bất thường: Nếu cột sống cong bất thường, đau lưng có thể xảy ra. Một ví dụ về điều này là chứng vẹo cột sống, trong đó cột sống cong sang một bên.

Loãng xương: Xương, bao gồm cả đốt sống cột sống, trở nên giòn và xốp, dễ bị gãy do nén.

Vấn đề về thận: Sỏi thận hoặc nhiễm trùng thận có thể gây đau lưng.

Chuyển động và tư thế gây đau lưng

Việc áp dụng tư thế ngồi khom lưng khi sử dụng máy tính có thể dẫn đến các vấn đề về lưng và vai ngày càng gia tăng theo thời gian.

Đau lưng cũng có thể do một số hoạt động hàng ngày hoặc tư thế sai.

Những ví dụ bao gồm:

• 🔸vặn vẹo lưng
• 🔸ho hoặc hắt hơi
• 🔸căng cơ quá mức
• 🔸uốn cong lưng trong thời gian dài
• 🔸đẩy, kéo, nâng hoặc mang vật gì đó
• 🔸đứng hoặc ngồi trong thời gian dài
• 🔸căng cổ về phía trước, chẳng hạn như khi lái xe hoặc sử dụng máy tính
• 🔸lái xe trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi, ngay cả khi không bị gù lưng
• 🔸ngủ trên nệm không nâng đỡ cơ thể hoặc giữ thẳng cột sống

Nguyên nhân gây đau lưng khác

Một số tình trạng bệnh lý có thể dẫn đến đau lưng:

Hội chứng đuôi ngựa: Đuôi ngựa là một bó rễ thần kinh cột sống phát sinh từ đầu dưới của tủy sống. Các triệu chứng của hội chứng này bao gồm đau âm ỉ ở lưng dưới và mông trên, cũng như tê ở mông, cơ quan sinh dục và đùi. Đôi khi, rối loạn chức năng ruột và bàng quang cũng xảy ra.

Ung thư cột sống: Khối u ở cột sống có thể đè lên dây thần kinh, dẫn đến đau lưng. Bản thân sự tổn thương cấu trúc của xương cũng có thể gây đau đớn khi có khối u hoặc khi di căn vào xương.

Nhiễm trùng cột sống: Sốt, đau, ấm ở lưng có thể là do nhiễm trùng cột sống.

Các bệnh nhiễm trùng khác: Bệnh viêm vùng chậu và nhiễm trùng thận hoặc bàng quang cũng có thể dẫn đến đau lưng.

Rối loạn giấc ngủ: Những người bị rối loạn giấc ngủ có nhiều khả năng bị đau lưng hơn những người khác.

Bệnh zona: Nhiễm trùng ảnh hưởng đến dây thần kinh có thể dẫn đến đau lưng. Điều này phụ thuộc vào dây thần kinh nào đã bị ảnh hưởng. Phát ban sẽ theo sau cơn đau lưng.

Triệu chứng gây đau lưng

Triệu chứng chính của đau lưng là đau ở bất kỳ vị trí nào ở lưng và đôi khi lan xuống mông và chân.

Một số vấn đề về lưng có thể gây đau ở các bộ phận khác của cơ thể, tùy thuộc vào dây thần kinh bị ảnh hưởng.

Cơn đau thường biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu bị đau kèm các triệu chứng sau đây, bạn nên đến bệnh viện gần nhất để thăm khám và kiểm tra:

• 🔸giảm cân không rõ nguyên nhân
• 🔸sốt
• 🔸viêm hoặc sưng ở lưng
• 🔸đau lưng dai dẳng khi nằm hoặc nghỉ ngơi không đỡ
• 🔸đau xuống chân
• 🔸cơn đau lan xuống dưới đầu gối
• 🔸tai nạn, bị đánh hoặc chấn thương gần đây ở lưng
• 🔸tiểu không tự chủ
• 🔸khó tiểu
• 🔸đại tiện không tự chủ hoặc mất kiểm soát nhu động ruột
• 🔸tê quanh bộ phận sinh dục
• 🔸tê quanh hậu môn
• 🔸tê quanh mông

Khi nào đau lưng cần đi bệnh viện

Bạn cần đi cấp cứu ngay lập tức nếu:

• 🔸đau lưng không đỡ khi nghỉ ngơi
• 🔸sau khi bị thương hoặc bị ngã
• 🔸bị tê ở chân
• 🔸cảm giác người yếu
• 🔸bị sốt
• 🔸giảm cân không rõ nguyên do

Cách xử trí đau lưng

Đau lưng thường thuyên giảm bằng cách nghỉ ngơi và điều trị tại nhà, nhưng đôi khi, điều trị y tế là cần thiết.

Điều trị đau lưng tại nhà

Thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) – thông thường là thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen – có thể làm giảm sự khó chịu. Chườm nóng hoặc chườm đá lên vùng đau cũng có thể làm giảm đau.

Nghỉ ngơi sau khi hoạt động gắng sức có thể hữu ích, nhưng di chuyển xung quanh sẽ làm giảm độ cứng, giảm đau và ngăn cơ bắp bị yếu đi.

Với người thường xuyên bị đau lưng tái phát, bạn có thể tham khảo các sản phẩm massage cầm tay hiện đang được bán ở gian hàng chính hãng của Hanxen Mall trên Shopee tại đây!

Điều trị y tế

Nếu các phương pháp điều trị tại nhà không làm giảm đau lưng, bác sĩ có thể khuyên dùng các loại thuốc, vật lý trị liệu sau đây hoặc cả hai:

Thuốc

Đau lưng không đáp ứng tốt với thuốc giảm đau OTC có thể cần dùng thuốc NSAID theo toa.

Codeine hoặc hydrocodone, là chất gây nghiện, có thể được kê đơn trong thời gian ngắn. Những điều này đòi hỏi phải có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể khuyên dùng thuốc giãn cơ.

Thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như amitriptyline, có thể được kê đơn, nhưng nghiên cứu về hiệu quả của chúng vẫn đang được tiến hành và các bằng chứng hiện có còn mâu thuẫn.

Vật lý trị liệu

Chườm nóng, chườm đá, siêu âm và kích thích điện cũng như một số kỹ thuật giải phóng cơ lên cơ lưng và mô mềm có thể giúp giảm đau.

Khi cơn đau được cải thiện, chuyên gia vật lý trị liệu có thể giới thiệu một số bài tập linh hoạt và tăng sức bền cho cơ lưng và cơ bụng. Kỹ thuật cải thiện tư thế cũng có thể hữu ích.

Nên thực hành các kỹ thuật này thường xuyên, ngay cả sau khi cơn đau đã qua, để ngăn ngừa cơn đau lưng tái phát.

Tiêm cortisone

Nếu các lựa chọn khác không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định tiêm cortisone vào khoang ngoài màng cứng, xung quanh tủy sống (khá đau đớn).

Cortisone là một loại thuốc chống viêm. Nó giúp giảm viêm xung quanh rễ thần kinh. Thuốc tiêm cũng có thể được sử dụng để làm tê các vùng được cho là gây đau.

Botox

Theo nghiên cứu, botox làm giảm đau bằng cách làm tê liệt các cơ bị bong gân khi co thắt. Những mũi tiêm này có hiệu quả trong khoảng 3–4 tháng.

Lực kéo

Ròng rọc và tạ được sử dụng để kéo căng lưng. Điều này có thể khiến đĩa đệm bị thoát vị trở lại vị trí cũ. Nó cũng có thể giảm đau nhưng khó áp dụng đại trà cho tất cả người bệnh, đặc biệt là bệnh nhân nữ cao tuổi.

Trị liệu hành vi nhận thức

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể giúp kiểm soát chứng đau lưng mãn tính bằng cách khuyến khích những cách suy nghĩ mới. Nó có thể bao gồm các kỹ thuật thư giãn và duy trì thái độ tích cực.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người nhận CBT có xu hướng trở nên năng động hơn và tập thể dục đều đặn, điều này làm giảm nguy cơ tái phát đau lưng.

Phẫu thuật trị đau lưng

Phẫu thuật điều trị đau lưng là rất hiếm. Nếu một người bị thoát vị đĩa đệm, phẫu thuật có thể là một lựa chọn, đặc biệt nếu bị đau dai dẳng và chèn ép dây thần kinh, có thể dẫn đến yếu cơ.

Ví dụ về các thủ tục phẫu thuật bao gồm:

Hợp nhất: Một bác sĩ phẫu thuật nối hai đốt sống và chèn một mảnh ghép xương vào giữa chúng. Các đốt sống được nẹp lại với nhau bằng các tấm kim loại, ốc vít hoặc lồng. Nhưng có tỷ lệ viêm khớp cao hơn đáng kể ở các đốt sống liền kề.

Đĩa nhân tạo: Bác sĩ phẫu thuật sẽ chèn một đĩa nhân tạo thay thế đệm giữa hai đốt sống.

Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm: Bác sĩ phẫu thuật có thể loại bỏ một phần đĩa đệm nếu nó gây khó chịu hoặc chèn ép vào dây thần kinh.

Cắt bỏ một phần đốt sống: Bác sĩ phẫu thuật có thể cắt bỏ một phần nhỏ của đốt sống nếu nó chèn ép tủy sống hoặc dây thần kinh.

Tiêm tế bào để tái tạo đĩa đệm cột sống: Các nhà khoa học hiện đã phát triển vật liệu sinh học mới có thể cung cấp một liều tăng cường tế bào phục hồi đến nhân đĩa, loại bỏ cơn đau do bệnh thoái hóa đĩa đệm một cách hiệu quả.

Liệu pháp bổ sung

Các liệu pháp bổ sung có thể được sử dụng cùng với các liệu pháp thông thường hoặc riêng lẻ.

Chiropractic, nắn xương, shiatsu và châm cứu có thể giúp giảm đau lưng và khuyến khích một người cảm thấy thư giãn.

Bác sĩ nắn xương là bác sĩ chuyên điều trị xương và cơ.

Một bác sĩ chỉnh hình điều trị các vấn đề về khớp, cơ và xương. Trọng tâm chính là cột sống.

Shiatsu, hay liệu pháp áp lực ngón tay, là một loại massage trong đó áp lực được tác động dọc theo các đường năng lượng trong cơ thể. Kỹ thuật viên shiatsu tạo áp lực bằng các ngón tay, ngón cái và khuỷu tay.

Châm cứu, có nguồn gốc từ Trung Quốc, bao gồm việc đưa những chiếc kim nhỏ vào các điểm cụ thể trên cơ thể. Châm cứu có thể giúp cơ thể giải phóng thuốc giảm đau tự nhiên – endorphin – và kích thích mô thần kinh và cơ.

Yoga bao gồm các tư thế, động tác và bài tập thở cụ thể. Một số trong số này có thể giúp tăng cường cơ lưng và cải thiện tư thế. Phải cẩn thận để các bài tập không làm cho cơn đau lưng trở nên trầm trọng hơn.

TENS

Các nghiên cứu về liệu pháp bổ sung đã cho kết quả khác nhau. Một số người đã trải nghiệm được những lợi ích đáng kể, trong khi những người khác thì không. Khi xem xét các liệu pháp thay thế, bạn cần tìm kiếm các chuyên gia có uy tín.

Kích thích dây thần kinh bằng điện qua da (TENS) là một liệu pháp phổ biến dành cho những người bị đau lưng mãn tính. Máy TENS đưa các xung điện nhỏ vào cơ thể thông qua các điện cực đặt trên da.

Các chuyên gia tin rằng TENS khuyến khích cơ thể sản xuất endorphin và có thể chặn các tín hiệu đau quay trở lại não. Các nghiên cứu về TENS đã đưa ra những kết quả khác nhau. Một số cho thấy không có lợi ích gì, trong khi những người khác chỉ ra rằng nó có thể hữu ích cho một số người.

Máy TENS nên được sử dụng dưới sự chỉ dẫn của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Một người nên tránh TENS nếu họ:

• 🔸đang mang thai
• 🔸có tiền sử động kinh
• 🔸có máy điều hòa nhịp tim

TENS được coi là “an toàn, không xâm lấn, không tốn kém và thân thiện với bệnh nhân” và nó có tác dụng giảm đau. Tuy nhiên, cần thêm bằng chứng để xác nhận tính hiệu quả của nó trong việc cải thiện mức độ hoạt động.

Các yếu tố rủi ro

Các yếu tố sau đây có liên quan đến nguy cơ phát triển chứng đau thắt lưng cao hơn:

• 🔸do yếu tố nghề nghiệp
• 🔸thai kỳ
• 🔸lối sống ít vận động
• 🔸không tập thể dục đều đặn
• 🔸do tuổi tác
• 🔸béo phì
• 🔸hút thuốc
• 🔸chơi thể thao cường độ cao hoặc làm việc vất vả, đặc biệt nếu thực hiện không đúng cách
• 🔸yếu tố di truyền
• 🔸tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như viêm khớp và ung thư

Đau lưng dưới cũng có xu hướng phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới, có thể do yếu tố nội tiết tố. Ngoài ra, các chuyên gia y tế liên kết đau lưng với căng thẳng, lo lắng và rối loạn tâm trạng.

Chẩn đoán đau lưng

Bác sĩ thường có thể chẩn đoán chứng đau lưng sau khi hỏi về các triệu chứng và tiến hành khám sức khỏe.

Soi chiếu và các xét nghiệm khác có thể cần thiết nếu:

• 🔸đau lưng dường như là do chấn thương
• 🔸có một nguyên nhân bệnh lý cần được điều trị
• 🔸cơn đau kéo dài trong một thời gian dài

Chụp X-quang, chụp MRI hoặc chụp CT có thể cung cấp thông tin về trạng thái của các mô mềm ở phía sau:

Chụp X-quang có thể cho thấy sự thẳng hàng của xương và tiết lộ các dấu hiệu viêm khớp hoặc gãy xương, nhưng chúng không thể tiết lộ tổn thương ở cơ, tủy sống, dây thần kinh hoặc đĩa đệm.

Chụp MRI hoặc CT có thể phát hiện thoát vị đĩa đệm hoặc các vấn đề về mô, gân, dây thần kinh, dây chằng, mạch máu, cơ và xương.

Xạ hình xương có thể phát hiện các khối u xương hoặc gãy xương do nén do loãng xương. Một chất phóng xạ hoặc chất đánh dấu được tiêm vào tĩnh mạch. Chất đánh dấu thu thập trong xương và giúp bác sĩ phát hiện các vấn đề về xương với sự hỗ trợ của một máy ảnh đặc biệt. Các bác sĩ sử dụng chúng cho các tình trạng xương và gãy xương khó phát hiện.

Điện cơ đo các xung điện do dây thần kinh tạo ra để phản ứng với cơ. Điều này có thể xác nhận tình trạng chèn ép dây thần kinh, có thể xảy ra khi thoát vị đĩa đệm hoặc hẹp ống sống.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm máu nếu nghi ngờ nhiễm trùng.

Các loại chẩn đoán khác

Bác sĩ chỉnh hình sẽ chẩn đoán thông qua chạm, hoặc sờ nắn và kiểm tra bằng mắt. Chiropractic được biết đến như một phương pháp tiếp cận trực tiếp, tập trung mạnh vào việc điều chỉnh các khớp cột sống. Bác sĩ chỉnh hình cũng có thể muốn xem kết quả quét hình ảnh và bất kỳ xét nghiệm máu và nước tiểu nào.

Bác sĩ nắn xương cũng chẩn đoán thông qua sờ nắn và kiểm tra bằng mắt. Nắn xương bao gồm việc kéo giãn chậm và nhịp nhàng, được gọi là kỹ thuật huy động, áp lực hoặc gián tiếp và thao tác các khớp và cơ.

Một nhà trị liệu vật lý tập trung vào việc chẩn đoán các vấn đề ở khớp và mô mềm của cơ thể trước tiên.

Đau lưng mãn tính hay cấp tính?

Các chuyên gia y tế phân biệt hai loại đau lưng: cấp tính và mãn tính.

Cơn đau cấp tính bắt đầu đột ngột và kéo dài đến 6 tuần.

Cơn đau mãn tính hoặc dài hạn phát triển trong thời gian dài hơn, kéo dài hơn 3 tháng và gây ra các vấn đề liên tục.

Nếu một người thỉnh thoảng có những cơn đau dữ dội hơn và đau lưng nhẹ khá liên tục, bác sĩ khó có thể xác định liệu họ bị đau lưng cấp tính hay mãn tính.

Phòng ngừa đau lưng

Các bước để giảm nguy cơ phát triển chứng đau lưng bao gồm:

Bài tập

Tập thể dục thường xuyên giúp xây dựng sức mạnh và kiểm soát trọng lượng cơ thể. Các hoạt động aerobic có tác động thấp, được hướng dẫn có thể tăng cường sức khỏe của tim mà không gây căng thẳng hoặc giật lưng.

Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào, một người nên tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Có hai loại bài tập chính mà mọi người có thể làm để giảm nguy cơ đau lưng:

Các bài tập tăng cường cơ lõi tác động lên cơ bụng và cơ lưng, giúp tăng cường cơ bắp bảo vệ lưng.

Huấn luyện tính linh hoạt nhằm mục đích cải thiện tính linh hoạt của cốt lõi, bao gồm cột sống, hông và chân trên.

Ăn kiêng

Chế độ ăn uống của một người nên bao gồm đủ lượng canxi và vitamin D, vì đây là những chất rất quan trọng đối với sức khỏe của xương.

Một chế độ ăn uống cân bằng cũng giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể.

Hút thuốc

Tỷ lệ những người hút thuốc bị đau lưng cao hơn đáng kể so với những người không hút thuốc và những người có cùng độ tuổi, chiều cao và cân nặng.

Trọng lượng cơ thể

Trọng lượng người ta mang và nơi họ mang có ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ bị đau lưng.

Những người béo phì có nguy cơ bị đau lưng cao hơn đáng kể so với những người có trọng lượng cơ thể vừa phải.

Hơn nữa, những người có trọng lượng dư thừa ở vùng bụng hơn là ở vùng mông và hông cũng có nguy cơ cao hơn.

Tư thế khi đứng

Hãy chắc chắn rằng bạn có một vị trí xương chậu trung tính. Đứng thẳng, đầu hướng về phía trước, lưng thẳng, cân bằng trọng lượng cơ thể đều trên cả hai chân. Giữ chân thẳng và cổ thẳng hàng với phần còn lại của cột sống.

Tư thế khi ngồi